(Beeld: RVD/Paul Tolenaar)
De voor miljoenen gerenoveerde Chinese Zaal van paleis Huis ten Bosch is dit jaar het decor van de traditionele kersttoespraak van koning Willem-Alexander die op eerste kerstdag live op tv wordt uitgezonden. Te zien is dat er tijdens de opnames van de kerstrede rekening is gehouden met de coronamaatregelen. Zo draagt een van de twee cameramannen een mondkapje.
Het is de tweede keer dat Willem-Alexander zijn kerstrede uitspreekt in zijn woonpaleis. Vorig jaar koos hij voor de hal van Huis ten Bosch.
In de Chinese Zaal, met beschilderd rijstpapier op de muren en zijden wandbespanningen, staan meubels die de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) in de 17e eeuw meebracht uit China. Bij het begin van de ruim 68 miljoen kostende renovatie van Huis ten Bosch bleek dat zilvervisjes het Chinees papierbehang hadden aangevreten en waren de historische gordijnen ’tot op de draad versleten’.
Het beschilderde rijstpapier op de muur en de meubels in de Chinese zaal van paleis Huis ten Bosch gaan al ruim 250 jaar mee. De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) bracht deze historische objecten vanuit China over naar Nederland. Ook in de Japanse zaal hangen de zijden wandbespanningen uit de achttiende eeuw er nog goed bij. Dat kan alleen omdat de temperatuur en luchtvochtigheid op elk moment van de dag – en nacht – optimaal zijn.
Sensoren in de Chinese en de Japanse zaal registreren of de luchtvochtigheid en temperatuur constant in orde zijn. Dit is van groot belang, want te weinig ventilatie of de verkeerde temperatuur, kunnen zeer delicate materialen zoals zijde en rijstpapier beschadigen. Een lage luchtvochtigheid in combinatie met verkeerde omgevingstemperaturen, zorgen voor inwendige spanningen van de historische objecten. Dit betekent dat ze bijvoorbeeld kunnen uitdrogen en scheuren. Een hoge luchtvochtigheid zorgt echter voor vochtophoping, wat uiteindelijk schimmel kan veroorzaken.
Sensoren in onder andere de luchtkanalen van en naar de Chinese en de Japanse zaal monitoren de temperatuur en luchtvochtigheid van de lucht. Het gebouwbeheersysteem – dat alle binnen het gebouw aanwezige installaties aanstuurt – registreert dit en stuurt bij via de luchtbehandelingskast.
Stoom uit een stoommachine zorgt ervoor dat de luchtvochtigheid in beide ruimtes constant op het juiste peil is. Deze stoommachine past niet in dezelfde kast als de luchtbehandelingsinstallatie en staat daarom in een aparte kast. De stoom loopt via leidingen naar de luchtbehandelingsinstallatie en wordt vervolgens aan de langsstromende lucht voor de betreffende ruimten afgegeven. De warmtewisselaar zorgt voor de juiste temperatuur door de afgifte van warmte of kou aan de lucht.
De lucht die uit de Chinese en de Japanse zaal stroomt, wordt opnieuw behandeld in de luchtbehandelingsinstallatie. Ook wel recirculatie genoemd. Doordat deze lucht net uit beide zalen komt, liggen de temperatuur en luchtvochtigheid nog dichtbij het gewenste niveau, en is geen intensieve bewerking nodig. Dit bespaart energie.