1951. (Beeld: Marius Meijboom/RVD)
Niet alleen gravin Eloise en prinses Alexia, maar ook kroonprinses Amalia lijkt verslaafd aan nicotine. De prinses, die recent in het Oostenrijkse Lech verblijft en daar op krukken rondliep zou daar van ellende de hele dag hebben lopen te paffen.
Een Oranje die in het openbaar een sigaret opsteekt. Het lijkt anno 2022 een onbestaanbaar beeld. Dat Willem-Alexanders tweede dochter Alexia al op haar 14de aan de sigaret was en dat Eloise, de dochter van prins Constantijn en prinses Laurentien, ook niet vies is van een peuk is dan ook nieuws dat binnenskamers had moeten blijven. Feit is wel dat Alexia en Eloise het roken niet van vreemden hebben. De Oranjes paffen er namelijk al generaties lang lustig op los.
Koning Willem-Alexander (53) en Koningin Maxima (49) zullen als verstandige ouders natuurlijk proberen hun drie dochters, Amalia (16), Alexia (15) en Ariane (13), van de sigaretten af te houden. Hoe slecht roken is zouden zij als ervaringsdeskundigen namelijk zelf moeten weten. Maar alle goede bedoelingen ten spijt is volgens het Argentijnse blad ¡Hola tweede dochter Alexia bezweken voor de verslavende verleidingen van de sigaret.
Als ¡Hola midden zomer 2020 Alexia prominent op haar cover zet met als wervende kreet ‘Is Máxima’s tweede dochter ALEXIA de rebelse prinses van haar generatie?’ vergeet het blad ook niet om het vermeende rebelse karakter van Alexia te bewijzen met o.a. de stelling dat Alexia, al op haar 14de al rokend werd gefotografeerd. ¡Hola schrijft dat Alexia opvallend en spontaan, het meest op haar moeder lijkt. Om er aan toe te voegen: ‘maar haar laatste optredens op sociale media, met een sigaret in haar hand en het zingen van songs met expliciete taal, veroorzaakte zij veel opschudding’.
Volgens het blad verscheen er een paar dagen voor haar 15de verjaardag namelijk een foto, op het account van een vriend van de prinses, van Alexia met een sigaret in haar hand. ¡Hola: ‘Een prinses die rookt op haar 14de? Gelukkig werd het beeld op dat moment maar door zeer weinig mensen gezien, omdat het al snel verwijderd werd, maar het is natuurlijk nog wel te vinden in cyberspace’.
Het ‘nieuws’ over de rokende Alexia werd in de Nederlandse media genegeerd, maar dat geluk had gravin Eloise, de toen net 18-jarige dochter van prins Constantijn (50) en prinses Laurentien (54) niet toen zij zij begon met haar studie aan de Hogeschool in Amsterdam. Direct in de eerste week werd ze buiten met sigaret in de mond gefotografeerd.
De ouders van Eloise reageren via de RVD als door een wesp gestoken dat hun oudste dochter is ontmaskerd als roker. “Eloise is in de eerste plaats een privépersoon met de daarbij behorende rechten op privacy. Wij verwachten dat deze gerespecteerd worden. De publicatie van deze foto’s doet daar afbreuk aan. Deze is overduidelijk genomen in de privésfeer, bevat ons inziens geen nieuwswaarde en draagt niet bij aan het publieke debat.”
Zelf doet Eloise ook een duit in het zakje. “Ik vind het zo raar om mee te maken en het maakt me oncomfortabel om zomaar gefotografeerd te worden“, zegt ze op Instagram. “Ik rook één sigaret en iemand maakt er meteen een foto van. Wat is daar nieuws aan? Ik wil genieten van mijn studentenleven en hopelijk snappen jullie dit!”
Het maakt duidelijk dat in het openbaar roken bij de Oranjes in ieder geval anno nu taboe is. Wordt er al een sigaret opgestoken dan moet dat zeker niet op een plek zijn waar er eventueel een foto gemaakt kan worden.
Wat dat betreft zijn de spelregels voor een rokende Oranje veranderd in de afgelopen twee decennia. Als prins Willem-Alexander in de jaren tachtig in Leiden gaat studeren blijkt niet alleen dat hij wel van een biertje houdt -het levert hem de bijnaam prins Pils op- maar ook van een sigaretje. Niet alleen wordt student Willem-Alexander regelmatig met drankje en een sigaretje gesignaleerd hij wordt er ook mee gefotografeerd. Eén van de bekendste rookfoto’s is nog altijd die de foto waarop Willem-Alexander in 1985 rokend op de tribune zit bij het CHIO-springtoernooi in Rotterdam.
Een jaar later doet hij mee aan de Elfstedentocht in een rood/wit jack met het niet te missen logo van sigarettenmerk Marlboro op zijn rug. Ook in de jaren die volgen steekt de kroonprins er nog regelmatig ‘eentje’ op. Zo is er op internet een foto te vinden van een niet te achterhalen kiesjesmaker van een rokende Willem-Alexander en zijn toenmalig lief Emily Bremers (50).
Zo circuleert op internet ook een foto van de kroonprins op een terras in wintersportoord Lech waar hij, maar ook Maxima vrolijk aan een sigaret lurken. Dat Maxima al op heel jeugdige leeftijd aan de sigaret was is ook geen geheim. Direct nadat Nederland op 31 augustus 1999 voor het eerst kennis met een mysterieuze, blonde Argentijnse dame waar kroonprins Willem-Alexander mee was gespot en die Maxima Zorregeuita bleek te heten werd door de media haar doopceel gelicht. Op de eerste bewegende beelden die ons land bereiken van Maxima is ze dansend te zien in een wit jurkje op een bruiloft, maar ook terwijl ze een sigaretje rookt.
Of koning en koningin in de beslotenheid van paleis Huis ten Bosch ook nog wel eens een sigaret opsteken behoort inmiddels tot de hofgeheimen. De Rijksvoorlichtingsdienst mag in 2011 gezegd hebben dat Beatrix al 40 jaar niet meer rookt over huidig koning en koningin doen de koninklijke voorlichters geen uitspraken als het om roken gaat.
Of Beatrix nu dus al 50 jaar niet meer rookt is trouwens ook nog maar de vraag. Zo beweerde Edwin de Roy van Zuiydewijn (54), die overigens niet veel op meer heeft met de Oranjes sinds hij gescheiden is van prinses Margarita, de dochter van prinses Irene, dat Beatrix ‘rookt en zuipt Beatrix als een ketter’. Een uitspraak die dateert uit 2006. De Rijksvoorlichtingsdienst wilde er toen niet op reageren.
Maar als in 2011 de dramaserie ‘Beatrix, Oranje onder vuur’ op tv te zien is en Willeke van Ammelrooy (76) die Beatrix speelt regelmatig rokend te zien is, reageert RVD wel. Op de site van het koninklijk huis verschijnt de mededeling dat toenmalig Koningin Beatrix al begin jaren ’70 gestopt is met roken. Scenarioschrijver Tomas Ross (76) weerspreekt die officiële mededeling onmiddellijk. Sterker nog: Ross heeft met eigen ogen een foto gezien waarop de vorstin rookt. Ross zegt op bezoek te zijn geweest bij ‘hele rijke mensen in Zuid-Frankrijk die bevriend zijn met de koningin’. “Aan de muur zag ik een foto van Beatrix…Haren los, drankje erbij, en sigaretten…Die rare verhalen van Edwin de Roy van Zuydewijn over dat zij rookt en drinkt als een ketter, zijn dan misschien overdreven. Maar die foto was recent”, aldus de scenarioschrijver van ‘Beatrix, Oranje onder vuur’.
(Beeld: Jan Voets/Nationaal Archief)
Zeker is dat prinses Beatrix werd vooral in de jaren ’60 en ’70 regelmatig met een sigaret werd gezien en gefotografeerd. Ze deelde haar liefde voor de sigaret met haar man, de in 2002 overleden prins Claus (76). Bij ontmoetingen, zoals een bezoek aan het leger, een ontmoeting met Sinterklaas of als een burgemeester zelf ook een sigaret opstak mochten Beatrix en Claus er zelf ook graag een opstaken.
Werden Beatrix en Claus voornamelijk rokend gespot tijdens de wat informelere gebeurtenissen, haar ouders Juliana (94) en Bernhard (93) zijn met voorsprong de Oranjes die het meest rokend gezien en gefotografeerd zijn. Maar in ‘hun tijd’ rookte heel Nederland nog en stonden de sigaretten bij verjaardagen bij iedereen op tafel. Op één van de eerste beelden van Juliana en Bernhard samen, op wintersport tijdens hun huwelijksreis, is te zien hoe Bernhard zijn vrouw een vuurtje geeft voor haar sigaret. In de oorlogsjaren, tijdens een tussenstop in New York op weg naar de Roosevelts in het Witte Huis in Washington, werd prins Bernhard op de gevoelige plaat vastgelegd toen hij zijn vrouw nog even snel een vuurtje aanbood is Juliana tijdens diverse werkbezoeken vaak rokend te zien. Maar ook bij een staatsbanket stak ze er vrolijk eentje op. Ook bood ze haar eigen hofdame graag een sigaretje aan. Dit zijn anno 2019 natuurlijk ondenkbare beelden.
(Beeld: Nationaal Archief)
Pas in de laatste jaren voor haar dood in 2004 werd Juliana in het openbaar niet meer rokend gezien. Dat gold niet voor Bernhard wiens pijp in zijn mond tot zijn dood ook in 2004 net zo kenmerkend was voor de prins als de witte anjer in zijn revers.
De sigaret beperkte zich binnen de Koninklijke familie niet alleen tot de staatshoofden en hun partners. Er zijn ook beelden van Pieter van Vollenhoven (81) die tijdens de fotosessie in Lech in 1968 rookt terwijl hij achter baby Willem-Alexander staat. Tijdens de uitzending van het huwelijk van prins Bernhard (50) met prinses Annette (48) in 2000 verschijnt prins Pieter-Christiaan (48) live ook even rokend in beeld.
Maar als het roken in de loop der jaren een steeds slechter imago krijgt lijken de Oranjes de sigaret te hebben afgezworen. In ieder geval in het openbaar, want een rokende Oranjes zou het imago van de Koninklijke familie geen goed doen. Wat dat betreft zijn de rookfoto’s van Alexia en Eloise dan ook een klein smetje op het Oranje blazoen.
En dan te bedenken dat in 1941 ter gelegenheid van de 61e verjaardag van Koningin Wilhelmina (82) de Britse Royal Air Force pakjes sigaretten dropte boven ons land met een kroon en de W van Wilhelmina op de verpakking. Op de achterkant van het pakje prijkte de kreet: ‘Nederland zal herrijzen’.