Vertrouwen in koningspaar nog nooit zo laag na mislukte vakantie, onzichtbaarheid in coronacrisis en hogere vergoeding

Een meerderheid van de Nederlanders heeft vertrouwen in Willem-Alexander en Máxima, maar dat vertrouwen is wel beschadigd in de coronacrisis. De mislukte vakantie, ‘onzichtbaarheid’ en de hogere vergoeding schaden het imago van het koningspaar blijkt uit het jaarlijkse Koningsdagonderzoek van EenVandaag. Uit het onderzoek, onder de ruim 28.000 leden van het Opiniepanel, zegt nog 63 procent vertrouwen te hebben in de koning, maar het is wel het laagste cijfer sinds Willem-Alexander koning is.

In 2018 stond nog 85 procent nog achter zijn prestaties als koning. Ook de steun voor koningin Máxima daalt, maar lichter: van 78 procent vorig jaar naar 69 procent nu.

De dalingen komen vooral door het optreden van het paar in de coronacrisis. De helft vindt nu dat Willem-Alexander (50 procent) en Máxima (51 procent) hun rol als koning en koningin in deze tijd goed invullen. Vorig jaar, 2 maanden na de eerste corona-uitbraak in Nederland, vonden een stuk meer mensen dat Willem-Alexander en Máxima (respectievelijk 72 en 69 procent) het goed deden in de coronacrisis.

Ruim vier op de tien nederlanders vindt dat ze zich onvoldoende hebben laten zien, terwijl, zegt een ondervraagde in het onderzoek, “dit rampjaar de uitgelezen kans was voor de koning om mensen in de samenleving te troosten en gerust te stellen.”. En een ander: “Natuurlijk, we zien wel eens beelden van hem tijdens een werkbezoek. Maar echt aanwezig zijn en het hele volk een hart onder de riem steken, is klaarblijkelijk niet zijn ding.”

Tweede reden voor het matige rapportcijfer van Willem-Alexander in de coronacrisis is zijn familievakantie naar Griekenland. De koning reisde in oktober met zijn gezin af naar dat land, destijds aangemerkt als code geelgebied. Er onstaond veel ophef over de timing en keerde het gezin een dag later alweer terug. Het koningspaar bood via een videoboodschap excuses aan.

Uit het EenVandaag-onderzoek blijkt dat 46 procent de reis naar Griekenland tot op de dag van vandaag als een miskleun te beschouwen. “Als ik nu aan Willem-Alexander denk, schiet deze miskleun gelijk door m’n hoofd. Wij zouden de koning niet moeten laten zien wat het goede voorbeeld is. Hij moet dat doen”, zegt een panellid. De reis kleeft net zo goed aan de koningin: 42 procent zegt nu een negatiever beeld te hebben van haar, door de vakantie.

Onvrede over de vergoeding aan de koning is een derde reden voor de dalende cijfers voor het koningspaar. In 2021 betaalt de staat 1 miljoen euro aan inkomen, plus 5,1 miljoen euro voor privépersoneel en onkosten uit aan Willem-Alexander. Een meerderheid (64 procent) noemt die uitkering te hoog. Drie op de tien vinden dit bedrag wel acceptabel.

Ondanks de de tegenvallende cijfers houdt een meerderheid vertrouwen. Ondervraagden omschrijven de koning als ‘oprecht’, ‘sympathiek’ en ‘van goede wil’. Ook vinden mensen dat hij een belangrijke taak vervult in het buitenland.

Daarbij schrijven veel mensen dat zijn positie simpel lijkt, maar niet simpel is. “Continu een vergrootglas op je en jezelf niet kunnen verdedigen. Je zal er maar mee geboren worden”, zegt een panellid. Een ander deel bekijkt het functioneren van de koning relatief: “Een niet zo zichtbare koning is een verademing vergeleken met hijgerige en liegende politici”, zegt een panellid verwijzend naar recente politieke perikelen rond de formatie en de toeslagenaffaire.