De Britse vorstin Elizabeth II is overleden. Met haar 70 dienstjaren was ze de langstzittende monarch ooit in het Verenigd Koninkrijk. Ze werd 96. Wat er gebeurt nu koningin Elizabeth II haar laatste adem heeft uitgeblazen ligt al sinds de jaren zestig jaren vast in het geheime plan ‘Operatie London Bridge’.
Artsen mamaaten zich eerder vandaag grote zorgen om de gezondheid van de Britse vorstin. In Balmoral Castle, haar Schotse zomerverblijf, werd de 96-jarige Elizabeth inmiddels omringd door haar vier kinderen en andere familieleden. Een koningin die 15 Britse premiers en 13 presidenten van Amerika heeft voorbij zien komen sinds ze in 1952 op die troon klom. Wat er gebeurt nu koningin Elizabeth II haar laatste adem heeft uitgeblazen ligt al sinds de jaren zestig jaren vast in het geheime plan ‘Operatie London Bridge’.
Het merendeel van de Britten heeft nog nooit een troonwissel meegemaakt. De laatste keer was in 1952, toen Elizabeth op 25-jarige leeftijd koningin van Engeland werd. Een troonwissel in de 21ste eeuw is daarmee compleet anders dan eentje halverwege de vorige eeuw. Al sinds de jaren zestig houdt het Britse paleis rekening met het overlijden van hun Queen; de protocollen voor haar overlijden liggen al sinds die tijd vast. Het top secret plan, van wat er allemaal moet gebeuren op de de dag van de dood van de koningin, heet ‘Operatie London Bridge’ en is nu uitgelekt.
Mocht de Koningin ’s nachts overlijden, dan krijgt haar personeel het nieuws om acht uur ’s morgens te horen via een speciale hotline die Britse koninklijk huis heeft voor dit soort momenten. Het personeel wordt niet alleen op de hoogte gebracht van het overlijden van de Queen, maar krijgt ook instructies.
Mocht het overlijden van koningin Elizabeth verwacht zijn, bijvoorbeeld na een ziekbed dan zal zij haar laatste uren vergezeld zijn van haar oudste dokter: gastro-enteroloog professor Huw Thomas. Hij bepaalt wie er in de kamer van Elizabeth wordt toegelaten en welke informatie vrijgegeven zal worden. Als ze sterft, zal het haar privésecretaris Sir Edward Young zijn die het nieuws naar buiten brengt. Een minuut na haar overlijden verspreidt.’ ‘Als de koningin bijvoorbeeld ’s nachts overlijdt dan treedt ‘Operatie London Bridge’ om 8 uur ’s ochtends in werking.
8 uur: Het personeel van de koningin wordt op de hoogte gebracht van het droeve nieuws en krijgt instructies hoe te handelen.
8u02: Eerste minister Boris Johnson wordt via beveiligde lijnen op de hoogte gebracht. Het codewoord voor de Queen is ‘London Bridge’, en de zin ‘London Bridge is down’ betekent dat Elizabeth is overleden.
8u15:Dertien minuten nadat Boris Johnson het nieuws gehoord heeft worden de gemenebest staten geïnformeerd. Het zijn de 15 landen, waaronder Australië, Nieuw-Zeeland en Canada, waar Elizabeth ook officieel staatshoofd is en daarna de 36 andere landen waar ze nog steeds functioneert als een symbolische leider.
9u00: De media worden ingelicht over het overlijden van de koningin.
9u05: Bij radiostations gaat er in de studio, speciaal voor die gelegenheid aangebracht, blauw licht aan. Een teken voor de deejays dat ze zo snel mogelijk moeten overschakelen naar het nieuws. Alle tv-uitzendingen van de BBC worden onderbroken en het BBC-logo verschijnt in beeld. Er zal zo snel mogelijk worden geschakeld naar een ingelaste nieuwsuitzending die begint met de zin: ‘This is the BBC from London’. Direct nadat het nieuws over het verscheiden van Elizabeth officieel is geworden maken vliegtuigpiloten en trein en metro bestuurders het nieuws bekend aan hun passagiers.
9u30: Alle parlementsleden worden geïnformeerd en opgeroepen naar Londen te komen.
9u35: Op Buckingham Palace wordt een officieel communiqué op wit, geschept, papier met zwarte randen aan de poorten van het paleis bevestigd. Op de website van het paleis zal slechts de tekst van het communiqué te lezen zijn.
9u45: Het lichaam van de koningin wordt door de begrafenisondernemers Leverton & Sons voorbereid om naar de troonzaal, waar er een altaar opgesteld zal staan, van Buckingham Palace te worden overgebracht. In de troonzaal wordt de kist met lichaam van Elizabeth omring door vier Grenadier Guards. De geweren van de vier, zo vereist het protocol, zijn naar de grond gericht zijn. Dierbaren en naaste vrienden kunnen de koningin hier een laatste keer groet brengen.
Is de Queen in het buitenland overleden dan wordt haar lichaam door een jet van de Royal Flight-divisie opgehaald. Sterft Elizabeth in Schotland dan wordt haar lichaam in het paleis van Holyroodhouse in Edinburgh opgebaard. Daar zal dan de Royal Company of Archers haar ‘bewaken’ waarna haar lichaam per trein naar London wordt gebracht om te worden opgebaard in de troonzaal in Buckingham Palace.
10u00: Cameraploegen mogen zich bij de poorten van Buckingham Palace opstellen.
10u05: In heel Groot-Brittannië gaan de vlaggen halfstok. Die blijven halfstok hangen tot 8u00 van de dag na de uitvaart. Er worden tien dagen van nationale rouw afgekondigd. In die tien dagen is er geen amusement te zien op tv.
10u30: Er mag niet meer gesport worden in de koninklijke parken, en veel sportwedstrijden zullen afgeschaft worden. Ook de Londense beurs sluit haar deuren. Het National Theatre sluin als het nieuws van het overlijden voor vier uur ’s middags bekend wordt. Gebeurt dat later dan mag het theater open blijven. Als Elizabeth bijvoorbeeld sterft tijdens Royal Ascot, zal de paardenrace gestaakt worden.
11.00: De rouwbrieven worden geschreven en verstuurd.
De dag na haar dood: De dag na haar dood zal prins Charles tot koning worden uitgeroepen. Het nieuws van de nieuwe koning wordt gebracht door een trompettist van de Life Guards die op het dak van Buckingham Palace drie keer zal blazen. In Hyde Park klinkt een groet met 41 geweren, goed voor zeven minuten aan artillerie.
Vier dagen na haar dood: De kist van koningin Elizabeth wordt met paard en kar overgebracht naar Westminster Hall. Naar verwachting zullen miljoenen Britten langs de weg die rouwstoet aflegt staan.
Het parlement komt bijeen om trouw te zweren aan het nieuwe staatshoofd.
Tien dagen na haar dood:Tien dagen na haar overlijden is er een dienst in Westminster Hall. De Britse bevolking heeft die dag vrij. De kistdragers, tien in totaal, hebben hun rol dan al in het geheim geoefend. De kis, met het gebalsemde lichaam van Elizabeth, is met lood bewerkt.
Bij de dienst zijn tweeduizend genodigden welkom. Na de deinst wordt de kist overgebracht naar Windsor Castle. Daar wordt Elizabeth bijgezet in de koninklijke tombe in St. George’s Chapel. Hier wordt ze herenigd met haar moeder en haar zus Margaret.
Regelmatig oefenen
Britse hoogwaardigheidsbekleders oefenen nu al regelmatig voor wat er moet gebeuren wanneer Queen Elizabeth komt te overlijden. Dat gebeurde voor het laatst twee jaar geleden. Die oefening heette ‘Castle Dove’. Het was voor het eerst dat ministers bij de oefening betrokken waren. Hun politiek assistenten waren niet welkom, om te voorkomen dat er informatie zou uitlekken. Ook de Britse media oefenen regelmatig hoe ze het nieuws moeten brengen als het moment daar is. In 2015 tweette een BBC-journalist dat Koningin was overleden. Ze wist op dat moment niet dat haar collega’s een onverwachte oefening deden. Haar tweet werd vervolgens door verschillende buitenlandse media opgepikt. Peter Sissons van de BBC kreeg veel kritiek toen hij een rode stropdas droeg op de dag dat de Queen Mother overleed. Sindsdien heeft de BBC altijd zwarte pakken en dassen klaarliggen.
Voor de kroning van Charles is nog maar weinig gepland. Bewust, omdat als er geen plannen zijn, er ook niets kan uitlekken. Bovendien lijkt er tijd genoeg te zijn voor het maken van die plannen. Tussen de dood van Elizabeths vader George en de kroning van de nieuwe koningin zaten 16 maanden.
Voor Charles koning wordt moeten een aantal praktische zaken geregeld zijn. Dat het volkslied niet meer “God Save The Queen”, maar “God Save The King” wordt is slechts een van de honderden verandering. Allereerst zal er een nieuwe munt geslagen worden en nieuw papiergeld gedrukt. Het portret van Charles daarvoor ligt al klaar. Het geld zal niet allemaal in een keer vervangen worden, maar gedurende een aantal jaren. Politieagenten krijgen een nieuwe badge op de helmen. Op dit moment staan de initialen van de Koningin erop. Ook zullen paspoorten en postzegels moeten worden aangepast. Toen Elizabeth gekroond werd, zorgde ‘de tweede’ voor controverse in Schotland. Er was voor de Schotten nooit een Elizabeth I. Sommige brievenbussen met daarop ‘Elizabeth II’ werden vernield in Schotland. Het is aan het 600-koppige privacy council om de komst van de nieuwe koning te regelen.