Rotterdam trekt 27 april, volgende week donderdag, alles uit de kast voor Operatie Oranje, de koningsdag waarop Willem-Alexander 10 jaar koning is. En dat betekent dat het gebeid rond de route die de koninklijke familie loopt verandert in een veste met waarschijnlijk zelfs sluipschutters op de daken nu prinses Amalia zwaar beveiligd wordt na bedreigingen uit de onderwereld aan haar adres. Het maakt allemaal dat de kortste wandelroute, een kilometer, ooit op koningsdag gekoppeld wordt aan het hoogste kostenplaatje, vier miljoen euro, sinds de eerste viering in 1981 van majesteits verjaardag in het land.
Koningin Beatrix trok in 1981 bij de eerste Koninginnedag nieuwe stijl, geen defilé op Soestdijk als moeder Juliana, maar met zoveel mogelijk Oranjes het land in, naar Veere en Breda. De kosten voor die twee bezoeken bij elkaar opgeteld 72.000 gulden (36.694 euro). Een fooitje in vergelijking met het uurtje Oranjes in Rotterdam dat dit jaar op de 56e verjaardag van koning Willem-Alexander 4 miljoen euro vergt. Een recordbedrag ook. Die 4 miljoen euro is namelijk ook een stuk hoger dan de record 1.5 miljoen euro van een jaar geleden toen de koninklijke familie naar Maastricht trok, maar daar maalt Rotterdams burgervader Aboutaleb niet om getuige zijn ‘je moet het goed doen of niet doen’.
De sterk gestegen kosten voor het rondje Oranje lijken voor een deel te maken te hebben met de beveiliging van de Oranjes. Maar zelfs in de vier miljoen die Rotterdam investeert in Koningsdag zijn niet alle veiligheidskosten inbegrepen. Die meerkosten worden gedragen door de ministeries van Veiligheid en Justitie, Binnenlandse en Algemene Zaken en behelzen de inzet van extra agenten, maar bijvoorbeeld ook de kosten van de screening van alle Rotterdammers die binnen een van de drie veiligheidszones wonen en de inzet van de leden van de antiterreureenheid en andere gespecialiseerde veiligheidsdiensten aangestuurd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.
Die beveiliging van de koninklijke familie wordt, net als op afgelopen Prinsjesdag, extreem sinds De Telegraaf begin september vorig jaar onthulde dat de Mocro Maffia van Ridouan Taghi het op de toekomstige koningin voorzien zou hebben. In de eerste veiligheidsring bestemd voor de Oranjes worden die omringd door veiligheidsagenten met zwarte koffertjes die in werkelijkheid een kogelwerend scherm zijn dat uitklapt op het moment dat de drager een rukkende beweging maakt. Op dat moment klapt het scherm uit om De oranjes bescherming te bieden als bijvoorbeeld iets uit het publiek wordt gegooid of er de dreiging van een vuurwapen is. Een aantal koffertjes bevatten een semiautomatisch vuurwapen dat vanuit de koffer kan worden afgevuurd omdat het trekkermechanisme in de hendel zit.
De vermeende topcrimineel Ridouan Taghi mag de beschuldiging dat hij een aanslag zou (laten) voorbereiden op prinses Amalia middels zijn advocaat valse, ongefundeerde informatie’ noemen, feit is dat de beveiligingsmaatregelen in Rotterdam op Koningsdag door de veiligheidsdiensten aanzienlijk zijn opgeschroefd omdat wel degelijk rekening wordt gehouden met een poging tot ontvoering of het plegen van een aanslag. Het is ook de reden dat de kroonprinses nu al een half jaar niet in haar studentenhuis in Amsterdam, maar thuis op Huis ten Bosch woont.
Rotterdam verandert tijdens het bezoek van de Oranjes, inclusief Amalia, dan ook tussen 07.00 uur in de morgen tot na het vertrek van de koninklijke familie rond 14.00 uur in een belegerde veste. De verloven van de 5893 agenten die de Maasstad telt zijn nog net niet ingetrokken, maar de korpsleiding heeft wel iedereen, ook die geen uniform dragen tijdens hun gewone werk, opgeroepen te komen werken.
De extreme veiligheidsmaatregelen maken ook dat de Rotterdammers de Oranjes niet kunnen toezwaaien als ze op de Nieuwe Maas onder de Erasmusbrug door varen met de watertaxi. Op de brug mogen op dat moment geen toeschouwers om te voorkomen dat iemand iets van de brug gooit.
De veiligheidsoperatie staat onder leiding van de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) zoals de organisatie van de Rotterdamse politie bij grote evenementen officieel heet. Daarbij krijgt die hulp van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Binnen de drie veiligheidsringen rond de route van het Afrikaanderplein naar de Binnenrotte zijn de wandeling van stap tot stap en de vaartocht van minuut tot minuut inmiddels in kaart gebracht. Slagbomen, paaltjes en andere inrijdbeperkende maatregelen maken dat binnen die ringen er geen gemotoriseerd verkeer mag en kan zijn. De hele route is gescand op plekken waar iemand ook maar iets zou kunnen verstoppen. Prullenbakken langs de hele route worden ook weggehaald. Het publiek staat overal achter dranghekken en er geldt op koningsdag in de Maasstad een noodverordering.
Op Koningsdag zelf wordt in de uren voor de aankomst van de koninklijke familie nog een laatste routecheck uitgevoerd waarbij ook explosievenhonden worden ingeschakeld. Waarschijnlijk liggen er ook sluipschutters op de Rotterdamse daken langs de route. Dat was eerder ook al het geval bij de Dodenherdenking op de Dam. Op het water geldt ook een ringenprincipe. De Nieuwe Maas is afgesloten voor het scheepvaartverkeer behoudens schepen van de politie en het Havenbedrijf. Rotterdammers die met eigen boot, sloep of schip een kijkje willen komen nemen worden geacht op afstand te blijven.
Veiligheidsmaatregelen die er voor moeten zorgen dat de Oranjes de verjaardag van koning Willem-Alexander met de Rotterdammers kunnen vieren. Dat ze met toeschouwers kunnen praten of op de foto kunnen gaan. Een beetje zoals koningin Beatrix het wilde toen zij in 1981 besloot met Koninginnedag het land in te gaan.