Als in februari twee kinderdagverblijven in Hamburg Indiaanse kostuums tijdens carnaval willen verbieden omdat het de Indianen van Amerika beledigt, bloklettert Duitslands grootste krant Bild ‘Mag men echt geen Indiaan meer zeggen?’ Maar ook als het om het ‘scalperen’ van een Indiaan gaat heeft Nederland een voortrekkersrol. Al vier jaar geleden werd Klukkluk, de Indiaan uit Pipo de Clown, geruisloos omgetoverd tot een witte man in een indianenpak.
Werd zwarte Piet met veel publicitair geweld afgeschminkt, Kluxkluk, de indiaan uit de Nederlandse televisieserie Pipo de Clown is bij de remake vier jaar geleden van het succesvolle kinderprogramma uit de zestiger en zeventiger jaren geruisloos omgetoverd van een echte indiaan tot een witte man in een indianenpak.
‘Dag vogels, dag bloemen, dag kinderen.’ Met die woorden nam Pipo de Clown in 1980 afscheid van de televisiekijker. In de 22 jaar daarvoor groeiden generaties kinderen op met de iconische serie over een clown die in een woonwagen de wereld over reist met Mammaloe, Petra, Dikke Deur en Klukkluk, gespeeld door Herbert Joeks.
Klukkluk is in de serie een klunzige indiaan en de beste vriend van de clown Pipo. In Pipo’s circusvoorstelling heeft Klukklux een boogschietnummer. Schieten kan de Indiaan niet echt. Bij ieder mislukt schot zegt Klukkluk ‘Floepens, mis!’ Door Pipo wordt hij ‘Klukkluk de misschiet-indiaan’ genoemd.
Klukkluk spreekt ook een soort gebroken Nederlands, zoals dat in de tijd dat Pipo op tv is aan indianen werd toegedicht. Als hij bedoelt ‘Ik ben heel bang’ wordt dat op zijn Klukkluxs ‘Mij zijn zeer van de bange’. Een van Klukkluks verwrongen uitspraken in de serie die meer dan twee decennia te zien is op de Nederlandse televisie ‘Dat zijn van de gekke wordt zelfs een standaarduitdrukking in het Nederlands.
Klukkluk mag in de oorspronkelijke tv-serie een vaste hoofdpersonen zijn als regisseur Martin Lagestee in 2003 de film Pipo en de P-P-Parelridder maakt is Klukklux op het witte doek in geen velden of wegen te bekennen. Het verhaal wil dat het cliché van een domme, krompratende en onhandige indiaan als te politiek incorrect wordt gezien. Regisseur Martin Lagestee ontkent dat overigens. Volgens Lagestee was Klukkluk een ‘satellietfiguur’ en dat bood een kans bood om de film in een vervolg verder uit te bouwen. Dat vervolg komt er overigens nooit.
Maar in 2017 besluit RTL wel tien gloednieuwe afleveringen van de serie te laten maken. Na 37 jaar keert Pipo de Clown terug op tv met de gloednieuwe serie: ‘De nieuwe avonturen van Pipo’. Volgens Van Hoorne Entertainment, die de 10 afleveringen maakt, is het ‘jonger, sneller en kleurrijker’. “Pipo krijgt een nieuw jasje, maar, zijn typische Pipo-humor en zijn altijd vrolijke lach blijven onveranderd. Samen met Mammaloe, Klukkluk en de Dikke Deur neemt hij de kinderen van nu mee op de leukste avonturen en laat hij menig (groot)ouder met weemoed terugdenken aan zijn of haar kindertijd. De nieuwe Pipo wordt gespeeld door acteur Mitch Blaauw. Gastrollen in de nieuwe serie zijn weggelegd voor onder meer Ben Cramer en Jochem van Gelder,” laat het bedrijf weten.
Veel blijft inderdaad hetzelfde, zoals Pipo’s vaste uitroep ‘sapperdeflap’ en het karakter van zijn vrouw Mammaloe en circusdirecteur Dikke Deur. Volgens Belinda Meuldijk, dochter van Pipo’s schepper Wim Meuldijk, ademt de nieuwe serie de juiste ‘Piposofie’. Belinda Meuldijk, samen met haar broer bewaker van de Pipo-erfenis, is enthousiast zo laat ze in NRC weten. Meuldijk: “Het is Nederlands cultuurgoed – je hebt het Wilhelmus en je hebt Pipo. () “Pipo straalt warmte uit. Hij volgt zijn eigen kronkelweg naast de snelwegen, het gaat hem om de rupsjes die hij langs de weg vindt, de kleine mooie dingen, en hij neemt het altijd op voor de mensen die niet helemaal zijn gelukt in de grotemensenwereld.’’
Waar Meuldijk in haar enthousiasme niet over rept is over de metamorfose die Klukklux heeft ondergaan. Hij is geen indiaan meer, maar een verklede, witte, circusartiest in indianenkleren “Klukkluks oude uiterlijk was niet meer nodig, vond ik. Daarbij speelt mee dat we geen last willen krijgen van het zwartepietencomplex; als het over minderheden gaat, hebben mensen nu al snel lange tenen. Hij praat ook veel minder krom dan vroeger. Klukkluk is nog wel klunzig, en Pipo’s beste vriend,” zegt de regisseur.
Bij gebleken succes wilde RTL Telekids afleveringen bijbestellen, maar dat succes bleef uit. Het maakt dat het niemand het opvalt dat nog voor Zwarte Piet definitief wordt afgeschminkt, Klukkluk al is gescalpeerd. Het was in 2017 al Dag vogels, dag bloemen, dag kinderen en dag Klukklux.