In Leven zonder letters volgt zanger Frans Bauer vanaf eind oktober twaalf mensen die laaggeletterd zijn. En dat is een serieus probleem weet Bauer. “Normaal lezen ouders hun kind voor. Ik las mijn ouders voor.”
“Ik heb me als ambassadeur het afgelopen jaar ook veel ingezet voor de stichting Lezen en Schrijven, die door prinses Laurentien is opgericht. Ik kom zelf uit een gezin waar beide ouders niet konden lezen en schrijven, totaal niet. En omdat ik zelf een kind Heb dat dyslectisch is, ben ik meer begaan met dit onderwerp dan welke artiest ook. Ik wil mensen bereiken die met dezelfde situatie thuiszitten. Die denken: mijn wereld is klein, ik kan niet bereiken wat ik wil, want omdat ik niet kan lezen en schrijven lukt bet mij allemaal niet in het leven. Aan deze mensen willen we laten zien: je bent niet alleen en nooit te oud om te leren,” vertelt Frans Bauer in TV Totaal over zijn nieuwe programma Levens zonder letters waarvan de eerste aflevering 30 oktober op NPO1 te zien is.
Nederland telt 2,5 miljoen laaggeletterden en in de huidige, digitale maatschappij is dit een steeds groter wordend probleem. Frans Bauer: “Als je naar een bank wil gaan om je zaken te regelen, loop je tegen een dichte deur”, weet de zanger. “En de pinautomaat sterft uit. Je bent dus veroordeeld tot de computer en als je niet kunt lezen heb je een enorm probleem. In de Supermarkt hetzelfde verbaal. Dan Staat er ‘2 halen 1 betalen’ maar jij kan dat niet lezen dus alle aanbiedingen gaan aan je voorbij. Zo zijn er heel veel dingen in het dagelijks leven waar je als laaggeletterde tegenaan loopt. Deze mensen bedenken allerlei trucjes om dit probleem te omzeilen, zodat niet opvalt dat ze niet kunnen lezen. Want ze schamen zich kapot.”
Kunnen analfabeten totaal niet lezen, de doelgroep van Bauer in Leven zonder letters zijn mensen die wel een beetje lezen, maar niet begrijpen wat er Staat. Dit geldt niet voor de zanger zelf, hij schrijft ook zijn eigen liedjes. “Dat heb ik te danken aan mijn ouders, die door hun eigen tekortkoming school prioriteit hebben gegeven in de opvoeding. Mijn ouders waren ook ontzettend goed in het grootbrengen van mijn broer en mij. Mensen die met laaggeletterdheid worstelen zijn namelijk niet dom. Ze kunnen, net als jij en ik, heel veel, behalve lezen. En dat is ontstaan doordat ze als kind geen goede begeleiding hebben gekregen of door wat voor reden ook zijn afgehaakt op school,” zegt Bauer in tv-blad.
Lezen ouders hun kind voor, Frans moest zijn ouders voorlezen. “Dan las ik als negenjarig jongetje een brief voor van de Belastingdienst, waar ik niets van begreep. Of ik las ondertiteling voor, van series als Dynasty en Falcon Crest. Daardoor werd ik goed in lezen, ik was bier de hele dag mee bezig. Voor mijn ouders was dit een heel gevoelig iets. Ik ben ook nooit met ze naar het buitenland geweest want als je geen verkeersborden kunt lezen, hoe kom je dan in Parijs? Zelfs dagtochten zijn een opgave voor iemand die niet kan lezen, want hoe kom je überhaupt in de Efteling als je de borden niet snapt? Sommige mensen proberen kleuren te onthouden, dat ene huisje met dat rode dak waar ze rechts moeten of ze teilen de stoplichten omdat ze na de vierde links moeten. Ik ben continu de borden gaan voorlezen voor mijn ouders, net als de menukaart in het restaurant. Dat werd normaal, het werden automatismen. Mijn kinderen betrappen er mij ook weleens op dat als we in een restaurant zijn ik meteen de kaart ga voorlezen. Dat zit er zo ingebakken.”