Vandaag is prinses Amalia jarig. Nog een jaartje en dan is Amalia 18 en krijgt de kroonprinses haar grondwettelijke uitkering van anderhalf miljoen, 4000 euro per dag. Maar laat zij die ook door de staat op haar bankrekening storten? Of grijpt papa Alexander in en treedt de koning in de voetsporen van zijn Belgische evenknie koning Filip? De Belgische koning wilde niet dat zijn dochter Elisabeth vanaf de dag dat zij vorig jaar achttien jaar werd aanspraak maakte op een jaarlijkse dotatie van bijna een miljoen euro. Elisabeth, zo besliste haar vader, zal die dotatie pas ontvangen als ze als kroonprinses mee begint te draaien in het koninklijke leven en niet tijdens haar studietijd.
De grondwettelijke uitkering van meer dan 4000 euro per dag die kroonprinses Amalia krijgt vanaf de dag dat zij achttien jaar wordt in 2021 is al vastgesteld in 2008, maar staat pas sinds 2013 in de begroting van de koning. Per jaar ontvangt Amalia vanaf de dag dat zij in 2021 achttien wordt tot zij daadwerkelijk de troon bestijgt jaarlijks anderhalf miljoen, een dotatie die ook nog eens meegroeit met de stijging van de prijzen en de ambtenarensalarissen. Van die anderhalf miljoen is ruim een kwart miljoen inkomen, de rest – bijna 1.3 miljoen euro – is bedoeld voor de ‘personele en materiële uitgaven’ van wat officieel ‘de vermoedelijke opvolger van de Koning’ heet.
De vorstelijke regeling stuitte en stuit op de nodige kritiek. De PvdA pleitte in de Tweede Kamer er al voor dat de toelage die prinses Amalia gaat ontvangen omlaag gaat. Een meerderheid van de Tweede Kamer opende eind 2016 zelfs al de aanval op de dotatie die kroonprinses Amalia vanaf haar 18de verjaardag zal ontvangen. PvdA, D66, SP, PVV en GroenLinks vinden het bedrag veel te hoog, maar daar bleef het voorlopig bij.
De lopende discussie over de dotatie van Amalia doet denken aan die van 1984, toen de uitkering van de 18-jarige, toen nog kroonprins Willem-Alexander, onder vuur lag. “Het is niet uit te leggen dat een snotneus van 18 zo veel geld krijgt”, zo protesteerde het Nederlandse PSP-Kamerlid Van Es destijds. Toen ging het nog ‘maar’ om een bedrag van 400.000 euro.
Eenzelfde dotatiediscussie als nu in ons land speelde de afgelopen jaren ook bij onze zuiderburen. Op het moment dat de Belgische kroonprinses Elisabeth afgelopen oktober achttien werd had zij volgens de Belgische dotatiewet als eerste in lijn voor de troon recht op een jaarlijkse uitkering van 961.000 euro.
Maar haar vader koning Filip besloot dat zijn oudste dochter moest af zien van die dotatie van bijna een miljoen zolang zij studeert. Hij besliste dat Elisabeth pas aanspraak zal maken op het bedrag als zij als kroonprinses begint mee te draaien in het dagelijkse koninklijke leven.
Prinses Elisabeth van België: geen €2500 per dag (Beeld: Monarchie Belgique)
Een besluit van Filip en zijn vrouw Mathilde ook ingegeven door het feit dat ze prinses Elisabeth niet direct op haar 18de willen opzadelen met koninklijke verplichtingen, maar wat zeker ook meespeelt is dat Belgisch koning Filip wist hoe gevoelig de dotatiekwestie lag in de politiek en bij de gewone Belg. De Belgische pers schroomde niet om te benadrukken dat prinses Elisabeth als zij op 25 oktober meerderjarig werd recht op een jaarlijkse dotatie van bijna een miljoen euro – zo’n 2.500 euro per dag.
Uit reacties op de in de pers verschenen verhalen moet het ook koning Filip duidelijk geworden zijn dat de ‘gewone’ Belg niet begreep waarom prinses Elisabeth bijna een miljoen euro zou moeten krijgen als zij gaat studeren. De prinses voltooit in de zomer van 2020 haar studie aan het UWC Atlantic College in Wales, waarna de traditie vereist dat ze aan de Koninklijke Militaire School in Brussel verder studeert.
Volgens de Belgische traditie zal prinses Elisabeth dan zo goed als zeker nog een paar jaar naar het buitenland voor een universitaire (vervolg)opleiding. Al die jaren zal de prinses dus geen dotatie ontvangen. Pas wanneer Elisabeth in België haar koninklijke leven begint te ontvouwen zal zij, zo heeft haar vader Filip bepaalt, aanspraak maken op het geld. En dat scheelt de Belgische staatskas een flinke slok op een borrel.
Tegen de tijd dat onze Amalia de troon bestijgt- Beatrix werd koningin op haar 42ste en Willem-Alexander koning op zijn 46ste – heeft zij bij ongewijzigd beleid tientallen miljoenen euro’s aan rijksuitkeringen ontvangen.
Net als de Belgische prinses Eilisabeth zal Amalia met haar vwo-diploma op zak het studentenleven instappen. De kans lijkt groot dat ze gaat studeren aan de Rijksuniversiteit Leiden, waar ook haar vader Willem-Alexander, hij koos voor de opleiding Geschiedenis, maar ook oma prinses Beatrix en diens moeder prinses Juliana studeerden.
Dit jaar – op 7 december – wordt Amalia zeventien jaar. Sowieso tot haar achttiende zal ze haar ongewone leven zo normaal mogelijk proberen te leiden. Zeker tot die tijd waken haar ouders voor haar ‘normale jeugd’, of zoals Willem-Alexander al eens zei: ‘Als Amalia geen normale jeugd kan hebben, falen wij als ouders.’ Op haar achttiende krijgt Amalia officiële verplichtingen. Zo neemt ze vanaf dat moment zitting in de Raad van State en krijgt zij dus een dotatie van vierduizend euro per dag!
Het financieel onbekommerde leven van Amalia is gegarandeerd zolang ze eerste blijft in de lijn van de troonsopvolging of het parlement moet roet in het eten gooien door de uitkering van de prinses te verlagen. Voor een rigoureuze verlaging pleitte D66 voor de laatste Tweede Kamerverkiezingen. De partij van toen nog Alexander Pechtold wilde het inkomen van de koning onder de Wet Normering Topinkomens (WNT) laten vallen. Nu vallen leden van het Koninklijk Huis niet onder deze wet.
Grijpt koning Willem-Alexander in? (Beeld: ©RVD – Arenda Oomen)
Het onder de wet WNT vallen van zou betekenen dat er forst ingeleverd moet worden door de leden van het Koninklijk Huis, want in 2020 is het algemene maximum € 201.000 inclusief belaste kostenvergoedingen en pensioenbijdrage. Heel fors minder dan de anderhalf miljoen euro die Amalia vanaf 7 december 2021, als zij achttien jaar wordt, ontvangt volgens de huidige regeling.
Vraag is of papa koning Willem-Alexander het voorbeeld van Belgisch koning Filip volgt en beslist dat zijn oudste dochter de koninklijke dotatie van 4000 euro per dag pas gaat ontvangen als zij uitgestudeerd is. Doet de koning dat niet, dan wordt Amalia met voorsprong de rijkste en duurste student van ons land.